Atik/Çevik yazılım geliştirme yaklaşımlarından dünyada en geniş uygulama alanı bulanı şüphesiz ki ‘eXtreme Programming’, kısaltılmış ve popüler işletim sistemiyle karıştırılabilir hali ile XP. Geçtiğimiz sene, bu fikri ilk ortaya atanlardan ve bu yaklaşımı hazırladığı kitap ile ilan eden Kent Beck tarafından XP güncellenerek 2. versiyonu yayınlandı. Bu konuyu ele almadan önce, geçtiğimiz ay yayınlanan ve ülkemiz bilişim sektörlerinde 2005 senesi ele alınarak yapılmış araştırma sonuçlarına kısaca değinelim.

Yazılım açısından en önemli veri, bilişim pazarında bir önceki seneye göre en çok büyümenin %36.6 ile yazılım sektörüne ait olmasıdır. Bu büyüme ile yazılım sektörü ülkemizde yaklaşık 618 milyon dolar seviyesine ulaştı. Bu ivmenin içerisinde olduğumuz 2006 yılında da süreceği ön görülmektedir, tahminler 780 milyon dolar civarına ulaşması yönünde. 2. versiyonun etkisi yayılmaya başladı…

1999 yılında Kent Beck tarafından yayınlanan kitap ile tüm dünyada duyurulan ve kabul görmeye başlayan XP, geldiğimiz noktada geniş bir uygulama alanına sahiptir. Yazılım Mühendisliği ve Yönetimi alanında yayınlanan kitapların içerikleri arasında XP’ye rastlamak artık bir sürpriz olmaktan çıkmıştır. Bu konuda her sene birçok konferans düzenlenmekte, çalıştaylar gerçekleştirilmektedir. XP’nin en önemli özelliklerinden bir tanesi, sahip olduğu pratikler hakkında uygulayıcılarından sürekli geri dönüşümlerin olmasıdır. Bu sayede zaman içerisinde sürekli gelişmekte ve iyileşebilmektedir. Böylelikle XP’nin bu gelişiminde sadece bir kişi değil dünyanın çeşitli yerlerindeki yazılım organizasyonlarından bir çok uygulayıcı katkı sahibi olmaktadır. Ayrıca bu gelişim süreci içerisinde katılımcılar tarafından bir çok kitap yayınlanmıştır. Bu gelişmeler geçtiğimiz sene yine Kent Beck ile birlikte Cynthia Andres tarafından 2. versiyon XP olarak yayınlandı. Yeni hali ile XP’nin değerlendirilme süreci sonunda kabul görüp görmeyeceği önümüzdeki süre zarfında uygulayıcıların göstereceği tepki neticesinde ortaya çıkacak.
İlk bakışta, birinci versiyonda yer alan lokmaların yutulabilmesinin kolaylaştırılması amacı ile daha küçük parçalara bölündükleri söylenebilir. İlk versiyonda temel oluşturan 4 değere (iletişim, yalınlık, geri bildirim ve cesaret) ‘saygı’ eklenerek ikinci versiyon XP’de toplam 5 temel değere ulaşılmıştır. Aslında bu beşinci değer ile ilk dört değer tam bir bütünlük göstermektedir. Var olan ama ismi geçmeyen ufak bir eksiklik tamamlanmış gibi durmaktadır. Organizasyonda takım elemanları diğerlerini ve yaptıkları işleri önemsemezler ise herhangi bir yaklaşımın başarılı işlemesi imkansız gözükmektedir. Bu 5 değer XP’nin prensiplerini oluşturmaktadır.

Pratikler 12’den 24’e çıkıyor…
Bununla birlikte XP’nin ilk versiyonunda uygulanması önerilen pratiklerin bazılarından gelen geri bildirimler neticesinde listeden çıkarıldığı gözleniyor. 1999’da yayınlanan XP’de yer alan 12 temel pratik yeni versiyonda 13’ü temel 11’i bunlarla ilişkili olmak üzere toplam 24 pratiğe dönüşmüştür. ‘Metafor’ ve ‘Kodlama Standardı’ pratikleri ikinci versiyonda yer almamaktadır. Ama bu paratiklerden vazgeçildiği düşünülmesin, yer alan pratiklerde bu iki pratiğin izleri vardır. Yeni versiyondaki 13 temel pratik arasında senaryolar, haftalık planlar, büyük projelerin parçalar halinde dörtte birinin planlanması, planlardaki sapmayı azaltacak güvenlik marjinleri, tüm ekibin beraber aynı ortamda yer alması, takım ruhunun oluşması, bilgilendirici çalışma ortamı, verimli çalışma, çiftli programlama, artımsal tasarım, ünite testleri, 10 dakika içerisinde sürüm oluşturabilme garantisi ve sürekli entegrasyon yer almaktadır. İlişkili pratikler, verimli olarak uygulanabilmek için temel pratiklere ihtiyaç duymaktadır.
Birinci versiyondaki 12 temel pratiğin yeni versiyondaki 24 temel pratiğe genişlemesi yaklaşımına ilginç bir örnek olarak ‘planlama oyununu’ verebiliriz. Planlama oyunu, ikinci versiyonda ‘senaryolar, haftalık planlar, büyük projelerin parçalar halinde dörtte birinin planlanması, planlardaki sapmayı azaltacak güvenlik marjinleri’ olarak 4 farklı pratiğe ayrılmıştır. Bir diğer iyileştirme örneği olarak, ilk versiyondaki ‘haftada 40 saat çalışma’ pratiğinin yeni versiyonda ‘verimli çalışma’ olarak yeniden düzenlenmesi verilebilir. Böylelikle pratiklerin uygulayıcıları tarafından algılanması ve organizasyona uyarlanması kolaylaştırılmıştır.